Inleiding
Ondernemen of je eigen praktijk starten. Het is voor veel hoogbegaafden een aantrekkelijk perspectief.
Jij vraagt je misschien ook af of het een goed idee is voor jezelf te beginnen? Hier heb je drie goede redenen.
Reden 1. Intelligent en creatief
Albert*[i] kent het klappen van de zweep. Hij heeft jarenlang complexe ICT-projecten begeleid. Hij kent de politieke patronen in organisaties en hoe daar goed mee om te gaan. Hij kan zich urenlang concentreren op het ontwerp dat een klant hem stuurde, maar confronteert die met hetzelfde gemak op als hij daar onzin in leest. In zijn achterhoofd heeft hij altijd alternatieven.
Dertig jaar lang heeft Albert werkgevers moeten uitleggen hoe hij het ziet. Nu heeft hij besloten voor zichzelf te beginnen. Hij heeft een groot netwerk van mensen die zijn kwaliteiten kennen en de overtuiging dat hem nieuwe projecten gegund worden – juist omdat hij zo goed is in zijn werk.
Albert heeft een combinatie van drie vormen van intelligentie, die je vaak bij succesvolle ondernemers ziet. Hij heeft de praktische intelligentie van iemand die weet hoe dingen werken, de creatieve intelligentie waardoor nieuwe opties in hem opkomen en de analytische vaardigheden om grote hoeveelheden informatie tot zich te nemen, te ordenen en af te wegen[ii].
Hoogbegaafden ‘zijn snelle en slimme denkers’ en ‘scheppen plezier in creëren’[iii]. Dat zijn eigenschappen die je een prima basis geven om als ondernemer of zelfstandig professional je brood te verdienen[iv].
Reden 2. Gedreven
Wieke* werkte bijna dertig jaar als lerares aan verschillende basisscholen. Toen haar eigen kinderen moeite hadden zich op school te blijven motiveren, bleken ze hoogbegaafd. Ze verdiepte zich in het onderwerp en werd de specialist op haar school: ze ving hoogbegaafde leerlingen op die dreigden uit te vallen en gaf workshops aan haar collega’s.
Ze kreeg contacten op andere scholen, werd ook door hen gevraagd kinderen op te vangen, startte haar eigen praktijk naast haar werk en ging geleidelijk aan minder uren op school werken. Gelijkertijd kreeg ze steeds meer moeite met wat het huidige schoolsysteem van haar als leerkracht vroeg. Een jaar geleden hakte ze de knoop door. Nu werkt ze helemaal zelfstandig en heeft ze het zo druk dat ze inmiddels zelf andere specialisten inhuurt.
Motivatie is één van de kenmerken die door wetenschappers aan hoogbegaafdheid is gekoppeld[v]. Met motivatie komt een energie los. De kracht daarachter ligt in een enorm gevoel iets te betekenen voor anderen en de wereld. Daarmee kun je bergen verzetten.
En als ondernemer is dat nodig. Dus herken je die gedrevenheid in jezelf en weet je die op een goede manier te kanaliseren, dan zou ondernemen best wat voor jou kunnen zijn.
Reden 3. Autonomie
In de zomer van 1999 zette ik voor mezelf de voor- en nadelen op een rijtje van mijn werk op dat moment. Ik werkte toen drie jaar als programmamanager bij de grote ICT-dienstverlener die nu Sogeti heet. (Toen was dat IQUIP Informatica.)
Daar had ik veel geleerd over systeemontwikkeling, het waarborgen en testen van softwarekwaliteit en de governance van grote ICT-projecten. Als kwartiermaker van het europroject bij een grote verzekeraar was ik me gaan verdiepen in verandermanagement en de kenmerken van lerende organisaties. En dat rook naar meer.
Bij mijn huidige werkgever – ze was immers vooral op informatievoorziening gericht – was de kans op nog zo’n project niet zo groot. Daarom besloot ik mijn ontwikkeling in eigen hand te houden en voor mezelf te beginnen. (Het koste me vervolgens nog een jaar voordat ik die stap uiteindelijk zette. Het loont om daarvoor de tijd te nemen – maar daarover in één van de volgende blogs.)
Inmiddels weet ik dat ik niet de enige ben. Ondernemers noemen vrijheid of autonomie het meest als reden om voor zichzelf te beginnen.
En hoewel de beleving van ‘succes’ bij veel ondernemers verandert, naarmate hun praktijk of bedrijf langer bestaat, noemen ook ervaren ondernemers de mogelijkheid zelf te beschikken over je tijd en te bepalen waar je die aan besteedt, als het belangrijkste motief om voor jezelf te werken[vi].
Juist hoogbegaafden zijn autonoom. Niet zo gek dat velen van hen dromen over werken voor eigen rekening en risico. En uiteindelijk ook de stap maken.
Dus wat doe jij?
Intelligentie en creativiteit, gedrevenheid en de ambitie waarde toe te voegen voor anderen en de wil autonoom te werken zijn een goede basis om te starten als ondernemer of zelfstandig professional. En dat lang vol te houden.
Het zijn kenmerken die je veel hoort over hoogbegaafden en die hoogbegaafden ook herkennen in zichzelf.
Geldt dat voor jou ook? Dan zou ik zeker overwegen om voor jezelf te beginnen of (als je die stap al eerder maakte) dat te blijven doen!
[i] De namen van Albert en Wieke zijn gefingeerd om hun privacy te respecteren.
[ii] ‘In summary, PI (know how) provides ready knowledge about past ideas, processes and optional paths to success (business models). During the idea-getting phase, PI provides a starting point for invention and problem solution. Through divergent thinking, CI is a source of novel ideas and options, and AI is important for finding information and evaluating complex arrays of options.’
[iii] Dit is een deel uit de definitie die in 2006-2008 is opgesteld na een Nederlands onderzoek naar hoogbegaafdheid van volwassenen met behulp van de Delphi-methode. De volledige definitie luidt: ‘Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.’ (Kooijman-van Thiel, 2008)
[iv] ‘[-] cognitive ability seems to be predictive of [-] occupational success [-]’ (Rinn & Bishop, 2015).
[v] Motivatie vind je bijvoorbeeld expliciet terug in model van Joe Renzulli en het daarop gebaseerde model van Mönks. Hierbij nog even twee opmerkingen trouwens. Ten eerste zijn deze modellen, zoals veel modellen over hoogbegaafdheid, vooral gebaseerd op onderzoek en ideeën over hoogbegaafdheid bij kinderen in (vooral) relatie tot opleiding. Ten tweede vind je in het model van Renzulli geen ‘motivation’ terug, maar wel task commitment. Dat is ook te vertalen met ‘doorzettingsvermogen om een taak te volbrengen’. Volgens mij is motivatie wel iets anders. Daar kom ik in een volgend idee op terug. Zie deze site voor korte beschrijvingen van de modellen van Renzulli en Mönks, dan begrijp je wat ik bedoel.
[vi] Zie bijv. Ute Stephan, Mark Hart, Tomasz Mickiewicz, Cord-Christian Drews (Aston Business School, Birmingham, UK) & IFF Research, London, UK: Understanding Motivations for Entrepreneurship (2015).