- Soms leidt je eigen verstrikte denken tot een tegenstelling waardoor je denkt te moeten kiezen.
- In de praktijk gaat het dan bijna altijd om een schijnbare tegenstelling. De kunst is een manier te vinden om beide richtingen te verenigen.
- In dit artikel een simpel model om schijnbare tegenstellingen aan te pakken en tot onverwachte wegen te komen.
Spirituele groei
Cor had een ambitie. Hij had een enorme spirituele groei doorgemaakt de laatste jaren, mogelijk gemaakt door een goede coach, een opleiding systemisch werk en het volgen van yogalessen.
Dat gunde hij anderen ook. En in de eerste mensen die hij heeft begeleid zag hij eenzelfde transformatie, waarmee ook zij heel tevreden waren. Dat kon hij nog prima doen naast zijn werk. Maar hij wilde meer gaan betekenen, voor meer mensen.
Aan de andere kant: een bedrijf starten vanuit het niets is nogal een stap. Daarom zocht Cor mensen om samen mee te starten. Die vond hij en ze richtten samen een bureau op voor coaching en training.
Samen ondernemen leverde hem het gemak op van taken verdelen. Cor bouwde de website, maar kon de financiën gelukkig aan iemand andere overlaten. Een goede basis was dat om zijn eigen trainingen te geven – die ook prima gingen lopen.
Maar na een half jaar merkte hij dat hij energie verloor aan de interne discussies over wie meer verkocht en of een nieuwe training wel in de visie viel. Een paar van de zzp-ers die voor hem trainingen gaven waren eerst nog enthousiast, maar lieten hem vervolgens even gemakkelijk vallen voor een volgend bureau.
Het bracht Cor aan het twijfelen: Wil ik wel samen ondernemen? Of doe ik het toch liever alleen? Een keuze, merkte hij, waar hij alleen moeilijk uitkwam. En waardoor hij verlamde en zijn ideeën opdroogden.
Schijnbare tegenstellingen
Cor heeft het probleem waar hij voor staat zo simpel mogelijk gemaakt. Hij staat voor een keuze, denkt hij. Het is alleen of samen. Andere opties zijn er niet.
Dat hij dat doet is niet zo gek. Het is menselijk en we doen het allemaal: de wereld simpel maken, zodat we gemakkelijk kunnen kiezen.
Zwart en wit
Ja, inderdaad, sommige kenmerken of eigenschappen sluiten elkaar uit. Een lamp is aan, of hij is uit. Een rund is een stier of het is een koe.
Maar heel vaak is zo’n tegenstelling veel minder duidelijk dan we de neiging hebben te denken. Een simpele keuze tussen zwart of wit illustreert dat al. Ja, iets dat helemaal wit is, is niet zwart en andersom, dat is duidelijk. Maar kan iets ook beide zijn? Of geen van beide?
Zeker! Denk maar aan het schaakbord, waar zwart en wit elkaar afwisselen en dat een duidelijke functie heeft. Gooi je wit en zwart door elkaar en je krijgt grijs – in alle tinten mogelijk. En geen van beide? Kan ook. Er is niets wit of zwart aan een tomaat!
Er zijn dus meer opties. Dat maak je heel mooi duidelijk als je beide begrippen als een aparte dimensie ziet. Voor zwart en wit bijvoorbeeld zo:
Samen en alleen
Terug naar Cor.
Toen hij zijn nieuwe plaatje zag, kwamen er direct veel vragen in hem op. Waarom wil hij graag alleen ondernemen? Omdat hij een visie heeft waar hij in gelooft en die hij werkelijkheid wil maken.
Waarom samen? Omdat hij in diversiteit gelooft en graag in een team samenwerkt. Maar ook: omdat het niet gemakkelijk voor hem is alleen voor die visie te gaan staan. Steun van collega’s, zijn zakelijke bondgenoten als het ware, helpt dan.
En dat bracht hem bij de verwachting dat het allemaal goed komt als je het als team doet. Wat natuurlijk niet per definitie waar is. Dat was in de praktijk wel gebleken.
Ons gesprek bracht ons op meer onderwerpen die achter deze keus bleken te liggen. Op die visie bijvoorbeeld. Die is voor jezelf misschien wel heel helder. Maar probeer die eens aan iemand anders uit te leggen.
Als je over dat verhaal niet heel scherp hebt voor jezelf, heb je veel te veel woorden nodig en haakt de ander af. Niet een heel goede basis om een team mee te krijgen!
De angst onderzoeken
Ook heel interessant bleek de vraag waarom Cor eigenlijk bang is het alleen te doen. Is zijn visie niet goed genoeg? Ziet hij op tegen het vele werk?
Als je je angst onderzoekt zitten daar vaak veronderstellingen achter. Zijn die wel waar?
Een systeem
Het werd gaandeweg wel duidelijk dat Cor alleen en samen wilde verenigen. Dat vroeg een ander denken van hem.
Hoe houd je bijvoorbeeld die zzp-ers betrokken, die net zo gemakkelijk bij een ander bureau aan de slag gaan?
Door je te verdiepen in wat voor hun belangrijk is. En dat is (helaas) niet in de eerste plaats jouw visie realiseren. Ze werken niet voor niets zelfstandig.
Wat ze wel doen is regelmatig aan iets nieuws beginnen. En ze werken misschien juist wel het liefst in wisselende teams samen. En voor de meesten staat de directe financiële beloning ook hoog op het lijstje. (Al is het alleen maar om daarmee vrijheid te verwerven steeds zelf je volgende klus te kunnen kiezen of je verder te ontwikkelen – daar herkende ik mezelf ook wel in.)
Hoofdaannemer
Stel dat je je daarbij als ‘hoofdaannemer’ neerlegt en je aanbod van werk daarop aanpast? Dat jij die zelfstandigen die afwisseling biedt en verdiepingscursussen voor je netwerk organiseert. Dan zou het zomaar kunnen dat er een paar wel loyaal voor je blijven werken en zo mee bouwen aan je bedrijf.
Zo opende dit én-én-denken voor Cor allerlei nieuwe wegen om zelf op te staan als ondernemer. En dit uiteindelijk ook voor een groot deel samen te doen met anderen – maar wel op een manier die hem past.
Op het moment heeft zijn bedrijf het moeilijk nu nieuwe klanten zich door Corona even niet melden. Maar hij publiceerde onlangs wel zijn eerste ebook.
Eén van zijn partners maakte de illustraties.
Conclusie
In onze pogingen om de wereld en onze keuzes overzichtelijker te maken gaan we vaak een stap te ver. Door in tegenstellingen te denken die feitelijk niet bestaan, ontzeggen we onszelf opties die misschien heel goed voor ons zouden kunnen werken.
Een simpel hulpmiddel om dat te voorkomen is een matrix te maken waarin we alle combinaties van de twee concepten die we als tegenovergestelde uitersten zien, naast elkaar zetten. En jezelf de vraag te stellen: wat kan ik doen om aan beide behoeften te voldoen? Gaat die vraag werkelijk om een keuze tussen één van beide uitersten? En wat betekent dat in termen van concrete actie?
Het levert je gegarandeerd nieuwe ideeën op die het waard zijn te onderzoeken of mee te experimenteren!